Autoklawy

Autoklawy - rodzaje, zastosowanie, rola w medycynie i branży estetycznej

Jednym z najważniejszych procesów, które muszą przeprowadzać placówki medyczne, gabinety lekarskie a nawet salony kosmetyczne jest sterylizacja. Prawidłowe wyjałowienie narzędzi, aparatury i sprzętu medycznego jest warunkiem spełnienia elementarnych wymogów sanitarnych, higienicznych i bezpieczeństwa. Procedura sterylizacji niszczy drobnoustroje i zapobiega rozprzestrzenianiu się infekcji. Do przeprowadzania sterylizacji służą autoklawy. Przybliżamy wiedzę o tych urządzeniach - jak działają i w jakich miejscach się ich używa.

Co to jest autoklaw?

Autoklawy to urządzenia używane w wielu branżach do sterylizacji takich przedmiotów, jak narzędzia, akcesoria, sprzęt medyczny i laboratoryjny. Najważniejszym procesem, jaki zachodzi wewnątrz autoklawu jest podniesienie temperatury i ciśnienia pary (jest ona efektywnym nośnikiem ciepła) w zakresie od 121 do 130 stopni Celsjusza. Takie warunki termiczne powodują rozpad białka w komórkach a co za tym idzie - sterylizację, czyli zniszczenie wszystkich form mikroorganizmów, np. bakterii, wirusów i grzybów. Autoklaw został wynaleziony w drugiej połowie XIX wieku, jednak dzisiaj nie przypomina swojego pierwowzoru. Dzisiejsze autoklawy są zaawansowanymi technologicznie urządzeniami, wyposażonymi również w możliwości cyfrowej komunikacji z komputerem w celu archiwizowania danych.

Autoklaw może mieć różne wymiary w zależności od przeznaczenia. Urządzenia te odznaczają się także różnymi parametrami wymaganymi w poszczególnych branżach, a stosowane są w medycynie, branży kosmetycznej, gastronomicznej, chemicznej i w przemyśle. My skupiamy się na aparaturze przeznaczonej do zastosowań medycznych i w segmencie usług “zdrowie i uroda”. Przyglądamy się dostępnym się modelom oraz ich zastosowaniu.

Jak działa autoklaw?

Autoklaw jest urządzeniem, które generuje zasadniczo inne warunki termiczne niż te panujące w jego otoczeniu. To właściwie szczelna komora, w której zostaje podniesiona temperatura i ciśnienie pary ponad granicę wytrzymałości wszelkiego rodzaju form biologicznych. Przedmioty znajdujące się wewnątrz autoklawu, są nastawione na działanie wysokiej temperatury przez określony czas, w zależności od ciśnienia od kilkunastu do kilkudziesięciu minut. Zarazki, zarodniki i bakterie, których nie można usunąć za pomocą chemicznych detergentów giną w takich warunkach.

Autoklaw jest wyposażony w zbiornik wody, niezbędnej do wytworzenia pary, która sterylizuje przedmioty wewnątrz. Aby autoklawy - znane również jako sterylizatory - działały prawidłowo, należy je eksploatować zgodnie ze wskazaniami producenta. Urządzenia powinny być regularnie czyszczone oraz przechowywane w odpowiednich warunkach, czyli w czystym i suchym miejscu.

Rodzaje autoklawów - przegląd typów autoklawów

Zasada działania wszystkich autoklawów jest podobna, jednak wraz z rozwojem tej technologii sterylizacji, pojawiły się różne typy tych urządzeń. Wykorzystują one odmienne właściwości procesów termicznych i prezentują różne metody sygnalizowania zakończenia sterylizacji.

Autoklawy paro-ciśnieniowe - lub Autoklawy parowe to najbardziej rozpowszechniony typ sterylizatorów. Zasada działania jest prosta - temperatura pary zostaje podniesiona zwykle do ponad 120 stopni, co zapewnia skuteczność procesu wyjaławiania. Jednocześnie z autoklawu usuwane jest powietrze w sposób sekwencyjny, co jest warunkiem skutecznej sterylizacji.

Autoklawy ciśnieniowe - to sterylizatory, w których proces wyjaławiania odbywa się za pomocą wymuszonego obiegu gorącego powietrza. W autoklawach ciśnieniowych sterowanie i kontrola sterylizacji odbywa się komputerowo. Autoklawy ciśnieniowe pracują w zakresie temperatur nawet do 250 stopni C.

Autoklawy wodne - jednym z typów autoklawów są urządzenia wykorzystujące wodę do usunięcia bakterii i drobnoustrojów. Autoklawy wodne są produkowane w wielu rozmiarach i najczęściej stosowane w branży gastronomicznej. Po tego typu autoklawy chętnie sięgają również szpitale, gdzie stanowią one wyposażenie kuchni.

Autoklawy chemiczne - to odmiana autoklawów, w których używane są wskaźniki chemiczne dla określenia zaawansowania procesu przygotowania urządzenia do pracy. Zmieniają one kolor wraz z postępem procedury. Wskaźniki chemiczne wskazują jedynie temperaturę, nie są miernikiem zakończonego skutecznie wyjaławiania

Rodzaje autoklawów: Autoklawy klasy B, S, N - różnice między klasami autoklawów i ich zastosowaniem

Autoklawy są urządzeniami mocno zróżnicowanymi. Różnice polegają na wielkości, zastosowanych technikach sterylizacji, pojemności i stopniu zautomatyzowania. Poszczególne klasy autoklawów przeznaczone są do konkretnych zastosowań, co wynika z ich certyfikatów i parametrów. Sprawdźmy, jakie są klasy autoklawów?

Autoklawy klasy B

Najbardziej zaawansowane autoklawy są oznaczone jako “klasa B”. Co to oznacza? Ta klasa autoklawów posiada certyfikaty, które dopuszczają stosowanie tych urządzeń w szpitalach, gabinetach lekarskich, klinikach. Mogą być również stosowane w salonach kosmetycznych oraz studiach tatuażu. Autoklawy tej klasy mogą wyjaławiać większość narzędzi i przedmiotów, spełniając wszystkie wymagania sanitarno-epidemiologiczne. Autoklawy klasy B wykorzystują technikę frakcjonowanej próżni, pozwalającej na sterylizację praktycznie każdego rodzaju narzędzi.

Autoklawy klasy S

Autoklawy będące ogniwem pośrednim pomiędzy klasami N i B oznaczone są jako “klasa S”. Autoklawy tej klasy umożliwiają sterylizowanie przedmiotów pojedynczo oraz warstwowo, z wyjątkiem przedmiotów o budowie kapilarnej, czyli np. rurek używanych do celów medycznych, cewników, igieł.

Klasa S autoklawów posiada najczęściej pompy próżniowe. Pozwalają one na jednorazowe usunięcie powietrza tuż przed rozpoczęciem procesu sterylizacji, co może być mniej efektywne niż w przypadku autoklawów najwyższej klasy. Zwykle autoklawy klasy S są wyposażone również w funkcję suszenia, co z kolei skraca całkowity proces sterylizacji.

Autoklawy klasy N

Najprostsze modele autoklawów oznaczone są klasą “N”. Nie posiadają one pompy próżniowej, a co za tym idzie, mogą używane tylko do sterylizacji przedmiotów o litej strukturze. Jeżeli powierzchnia przedmiotu jest porowata lub wgłębiona, wówczas należy go wyjałowić w autoklawie wyższej klasy. Na podstawie przepisów obowiązujących od 2004 roku, autoklawy zostały zaliczone do klasy urządzeń pomocniczych.

Autoklawy w medycynie - zastosowanie autoklawów w branży medycznej i ich znaczenie w sterylizacji narzędzi i materiałów medycznych.

Odkażanie i sterylizacja narzędzi, przyrządów, sprzętu medycznego to kluczowy warunek utrzymania reżimu higienicznego na oddziałach szpitalnych, w przychodniach, klinikach i prywatnych gabinetach specjalistycznych. Sterylizacja sprzętu musi się odbywać w określonych warunkach, z użyciem certyfikowanego sprzętu. Zniszczenie mikroorganizmów, takich jak bakterie i wirusy jest konieczne dla ograniczenia rozprzestrzeniania się infekcji wśród pacjentów.

Autoklawy medyczne

Autoklawy medyczne do duża grupa urządzeń do sterylizacji zakwalifikowana do klas B i S. Są to sterylizatory przeznaczone do dezynfekcji np. narzędzi chirurgicznych, aparatury medycznej, materiałów medycznych, takich jak pojemniki, rurki, cewniki wielokrotnego użytku oraz odpady medyczne wymagające odkażenia przed utylizacją.

Autoklawy medyczne mają różną pojemność w zależności od potrzeb jednostki służby zdrowia lub gabinetu lekarskiego. Najnowsze urządzenia są zaawansowane technologiczne. Posiadają elektroniczne zabezpieczenia przed otwarciem lub spadkiem ciśnienia. Ponadto, wiele z nich posiada możliwość transferowania danych za pomocą gniazda USB. Jest to pomocne rozwiązanie, pozwalające prowadzić dokładną dokumentację wykonanych procesów sterylizacji - tzw. dziennik.

Autoklawy kosmetyczne

Branża salonów urody to poważny segment rynku, w którym dochodzi do bezpośredniego kontaktu np. sprzętu dermatologicznego lub narzędzi kosmetycznych ze skórą klientów. Aby zachować sterylność sprzętu konieczna jest dezynfekcja narzędzi w autoklawie.

Autoklawy kosmetyczne w salonie urody pozwalają na zachowanie najwyższych standardów higieny i zmniejszają zagrożenie przenoszenia wysypki skórnej czy grzybicy paznokci. Autoklawy kosmetyczne to najczęściej urządzenia zaliczane do klasy N, są proste w obsłudze, wygodne w użyciu i spełniają wszystkie wymogi sanepidu.

Autoklawy stomatologiczne

Autoklawy stomatologiczne zaliczają się do grupy autoklawów medycznych. Najczęściej to urządzenia z dwóch najwyższych klas - B i S. Specjaliści rekomendują szczególnie autoklawy stomatologiczne klasy B. Wyposażone one są w niezwykle efektywną funkcję frakcjonowanej próżni wstępnej. To najbardziej skuteczna technika usunięcia powietrza z komory ciśnieniowej, pozwalająca na sterylizacją każdego rodzaju produktu.

W gabinetach stomatologicznych sterylizuje się wiertła, końcówki, narzędzia do leczenia kanałowego. Wymagają one przeprowadzenia odkażania w autoklawie stomatologicznym, który można zaprogramować według potrzeb użytkownika. Nowoczesne autoklawy do zastosowań stomatologicznych posiadają programy do sterylizacji materiałów nieopakowanych, materiałów opakowanych, do materiałów bawełnianych - np. ręczniczki oraz program do tworzyw sztucznych i gumowych, takich jak rękawiczki czy szczotki.

Autoklawy weterynaryjne

O bezpieczeństwo pacjentów i ich właścicieli muszą zadbać również kliniki weterynaryjne. Autoklawy weterynaryjne pozwalają na skuteczne odkażanie narzędzi zabiegowych i akcesoriów używanych w gabinetach weterynaryjnych. Do wymogów sanitarnych w klinice weterynaryjnej należy posiadanie autoklawu do zastosowań medycznych.

Narzędzia wyjałowione w autoklawie pozbawione są bakterii i wirusów, które zwiększają ryzyko infekcji. Gabinety weterynaryjne muszą utrzymywać czystość na wysokim poziomie ze względu na sierść i włosy zwierząt oraz zabrudzenia pojawiające się wraz z nimi.

Autoklawy laboratoryjne

Autoklawy laboratoryjne służą do dezynfekcji sprzętu laboratoryjnego. Szpitale, stacje sanitarno-epidemiologiczne, laboratoria komercyjne - wszystkie te instytucje muszą mieć na wyposażeniu sprzęt do odkażania. Najczęściej są to urządzenia o większej pojemności, ale obecne trendy w zakresie produkowania urządzeń uwzględniają również kwestie zrównoważonego wpływu na środowisko. Nowoczesne autoklawy laboratoryjne mają zoptymalizowany pobór wody i energii dzięki funkcjom oszczędzania.

Autoklawy a bezpieczeństwo - rola autoklawów w zapewnieniu bezpieczeństwa pracy i ochrony przed zakażeniami

Narzędzia chirurgiczne, przyrządy stomatologiczne czy materiały laboratoryjne mogą być źródłem groźnych zakażeń w placówkach ochrony zdrowia oraz w gabinetach specjalistycznych. Aby temu zapobiec, należy przeprowadzać sterylizację wymienionych przedmiotów przed ponownym zastosowaniem. Co więcej, sterylizacji podlegają również odpady medyczne, które mogłyby doprowadzić do skażenia środowiska. Brak skutecznej sterylizacji mógłby doprowadzić też do zwiększenia groźnych zakażeń wśród pacjentów i personelu medycznego.

Autoklawy pozwalają na redukcję lub w najlepszym wypadku wyeliminowanie mikroorganizmów, bakterii, wirusów, a także zarodników grzybicznych. Dlatego rola autoklawów jest decydująca w zapewnieniu bezpieczeństwa nie tylko w placówkach medycznych, ale również w salonach kosmetycznych czy studiach tatuażu. Odkażanie w autoklawach dostosowanych do potrzeb konkretnych zabiegów minimalizuje ryzyko zakażeń.