Sterylizatory medyczne umożliwiają szybką dezynfekcję narzędzi wielokrotnego użytku w placówkach ochrony zdrowia i gabinetach specjalistycznych. To niezbędne urządzenia wszędzie tam, gdzie konieczne jest skuteczne zapobieganie infekcjom wśród pacjentów. Sterylizator medyczny, znany również pod nazwą - autoklaw to stosowany już od ponad stu lat. Jego najnowsze wersje to urządzenia zaawansowane technicznie, które odznaczają się łatwą, intuicyjną obsługą, są bezpieczne i posiadają wysoki poziom skuteczności.
Sterylizator medyczny to nic innego, jak sterylizator lub autoklaw wykorzystywany w takich miejscach jak: szpitale, kliniki, przychodnie, gabinety zabiegowe, szkolne punkty medyczne, lekarskie gabinety specjalistyczne. Wszędzie tam wykorzystywane są narzędzia, akcesoria i naczynia wielokrotnego użytku. Po użyciu należy je zdezynfekować i usunąć z ich powierzchni wszelkie mikroorganizmy. Drobnoustroje, wirusy i grzyby giną w wysokiej temperaturze, którą uzyskuje się w komorze ciśnieniowej sterylizatora.
Sterylizatory medyczne to właściwie hermetyczna komora ciśnieniowa umieszczona w obudowie z tworzyw sztucznych. Dostęp do komory jest możliwy przez przednie drzwi zamykane oraz zabezpieczane blokadą. Otwarcie jest możliwe dopiero po zakończeniu sterylizacji, kiedy ciśnienie osiągnie bezpieczną wartość.
Sterylizatory używane jako autoklawy medyczne posiadają programator sterowany mikroprocesorem. Personel ustawia preferowany czas i warunki wyjaławiania, a sterylizator medyczny automatycznie dobiera optymalne zużycie energii i wody.
Sterylizatory medyczne to najczęściej sterylizatory parowe, których zasada działania polega na wprowadzeniu pary pod ciśnieniem do komory sterylizacyjnej - stąd nazwa sterylizatory parowe. Wewnątrz urządzenia znajduje się zbiornik z wodą, który należy uzupełnić w miarę kolejnych cykli sterylizacji. Do kontrolowania poziomu wody służy specjalny wskaźnik.
Sterylizacja trwa od 15 minut nawet do 2 godzin, w zależności od wielkości sterylizatora oraz rodzaju narzędzi wyjaławianych. Im większe przedmioty, tym dłuższy powinien być czas sterylizacji, aby dezynfekcja była dokładna. Po zakończonej sterylizacji należy monitorować czujnik ciśnienia. Kiedy osiągnie ono poziom identyczny jak otoczenie, wtedy można wyciągnąć narzędzia z komory.
Sterylizator do narzędzi medycznych może mieć różne wielkości i klasy. W zależności od potrzeb gabinetu lekarskiego, przychodni lub szpitala można wybrać autoklawy o pojemności komory od 8 do 24 litrów. Najmniejsze modele S?, doskonale sprawdzają się w małych gabinetach, gdzie do sterylizacji mamy kilka narzędzi dziennie. Większe autoklawy B? o pojemnościach 12 i 24 litrów mogą z powodzeniem służyć w przychodniach i gabinetach, które przyjmują nawet kilkudziesięciu pacjentów dziennie. Warto dodać, że wszystkie modele charakteryzują się oszczędnymi trybami pracy, np. podtrzymują temperaturę pomiędzy kolejnymi cyklami sterylizacji, co wpływa na oszczędność energii.
Sterylizatory do narzędzi medycznych produkowane są w kilku najważniejszych klasach. Klasa jest uzależniona wielkości urządzenia i funkcjonalności. Istnieją międzynarodowe normy efektywności sterylizacji, które pozwalają ustalić standardy dla medycyny, farmacji oraz innych branż, wszędzie tam, gdzie sterylizacja jest konieczna, aby zapobiec rozprzestrzenianiu się infekcji. Np. norma ISO 17665 określa standard sterylizacji dla produktów medycznych, szczególnie metodą parowo-ciśnieniową.
Najwyższa klasa sterylizatorów to duże autoklawy klasy B?, wyposażone w system wytwarzania próżni frakcjonowanej. Proces ten polega na usunięciu z komory ciśnieniowej pęcherzyków powietrza, co pozwala na bardzo dokładną sterylizację. Autoklawy tej klasy są zaprojektowane tak, aby spełniały najwyższe wymagania w placówkach medycznych. Są w stanie pomieścić nawet znaczną liczbę narzędzi i instrumentów, a jednocześnie prowadzić dokładną dezynfekcję.
Autoklawy klasy ?S? to urządzenia znacznie mniejsze, po które chętnie sięgają np. gabinety stomatologiczne, stąd dostępne są również pod nazwą sterylizatory stomatologiczne. Są one zaprojektowane głównie do sterylizacji przedmiotów wykonanych z twardych materiałów. Autoklawy tej klasy nie odkażają instrumentów umieszczonych w opakowaniach. Gabinety dentystyczne chętnie sięgają po te modele ze względu na niewielkie gabaryty, łatwą obsługę oraz proste cykle sterylizacji.
Warto wspomnieć jeszcze o sterylizatorach w klasie ?N?, które służą przede wszystkim do sterylizacji narzędzi z twardych materiałów, również porowatych, ale nie umieszczonych w opakowaniach. Sterylizatory medyczne tej klasy także wykorzystują metodę próżni wstępnej i oferują system próżni frakcjonowanej. Charakteryzują się czytelnym panelem sterującym, wyposażane są w wewnętrzne drukarki do tworzenia raportów sterylizacji w gabinetach.
Sterylizatory mają szerokie zastosowanie w medycynie oraz branżach pokrewnych. Chętnie sięga po nie również branża beauty. Sterylizatory medyczne znajdziemy w gabinetach stomatologicznych, gdzie konieczne jest odkażenie wierteł i lusterek. Z kolei w laboratoriach analitycznych, sterylizatory laboratoryjne używane są do wyjaławiania probówek, pincet, pojemników i naczyń. Sterylizatory medyczne są nieodzownym sprzętem w gabinetach weterynaryjnych, gdzie są stosowane do dezynfekcji narzędzi: szczypiec, kleszczy, stetoskopów, itp.
Niezależnie od wykorzystania sterylizatorów, należy pamiętać, że dobór właściwego autoklawu powinien być podyktowany specyfiką pracy w danym gabinecie, ilością i jakością stosowanych narzędzi. Obsługa i eksploatacja powinna być zgodna z zaleceniami producenta. Rekomendowane jest też używanie dedykowanych materiałów eksploatacyjnych dostarczanych przez certyfikowanego sprzedawcę.
