Para wodna jest doskonałym nośnikiem wysokiej temperatury i można ją uzyskać w prosty sposób. Potrzebna jest jedynie woda oraz wytworzenie temperatury wrzenia. Powstaje wówczas ciśnienie, które można wykorzystywać do skierowania pary w odpowiednim kierunku. Para wodna w temperaturze powyżej 120 stopni niszczy białka drobnoustrojów, grzybów, wirusów i znakomicie penetruje każdą powierzchnię. Wszystkie zalety pary wykorzystują sterylizatory parowe. Wyjaśniamy, czym są i jaka jest zasada ich działania.
Sterylizator parowy lub parowo-ciśnieniowy to sprzęt do wyjaławiania przedmiotów w komorze sterylizacyjnej. W terminologii medycznej, laboratoryjnej i przemysłowej używa się również nazwy - autoklaw. Pochodzi ona najpewniej od greckich słów ?auto? - samodzielne i ?clavis? - klucz, co można ostatecznie przetłumaczyć jako ?urządzenie samoblokujące?. Jest w tym sporo odniesienia do rzeczywistości, ponieważ autoklawy są bardzo dobrze zabezpieczone przed otwarciem i niekontrolowaną utratą ciśnienia.
Para ma bardzo dużą zdolność penetracji materiałów. Dociera do trudno dostępnych miejsc, odkaża powierzchnie gładkie np. narzędzia medyczne, ale świetnie radzi sobie również z powierzchniami porowatymi. Sterylizowane mogą być również przedmioty w opakowaniach, ale też materiały, tkaniny, naczynia i płyny. Para i ciśnienie to najważniejsze czynniki działające odkażająco, jednak ważne jest również prawidłowe ustawienie długości sterylizacji i usunięcie powietrza z komory. Jest to możliwe dzięki specjalnym funkcjom autoklawów, takim jak: frakcjonowana próżnia.
Sterylizator parowy zasada działania jest bardzo prosta i nie zmieniła się od wielu dekad. Autoklaw posiada komorę ciśnieniową ze stali nierdzewnej. Jej konserwacja w zasadzie nie jest potrzebna, ale warto przeprowadzać inspekcję uszczelek drzwi do komory. Przed użyciem autoklawu należy zapoznać się z instrukcją i wskazówkami producenta, jednak do jego obsługi nie są potrzebne specjalne kwalifikacje.
Po umieszczeniu w komorze sterylizacyjnej ładunku narzędzi, instrumentów lub innych przedmiotów wielokrotnego użytku, nadających się do sterylizacji, zamyka się drzwi komory i należy zaprogramować dezynfekcję. W zależności od rodzaju ładunku, wybiera się odpowiedni czas trwania sterylizacji. Programator odpowiada za prawidłowy przebieg wyjaławiania. Po zakończeniu i osuszeniu zawartości, można przygotować np. narzędzia medyczne do kolejnych badań lub zabiegów.
Sterylizatory parowe to niezbędne wyposażenie każdego gabinetu, w którym stosowane są narzędzia medyczne i kosmetyczne wielokrotnego zastosowania. Odkażanie w autoklawach zdecydowanie minimalizuje ryzyko rozprzestrzeniania się infekcji. Autoklawy w różnych wersjach mają bardzo szerokie zastosowanie od gastronomii do przemysłu. Powszechnie używane są również w medycynie, diagnostyce laboratoryjnej oraz w sektorze kosmetycznym, a nawet w salonach tatuażu.
Sterylizator parowy medyczny to nieodzowne narzędzie w prywatnych gabinetach medycznych, przychodniach, szpitalach, klinikach i laboratoriach przyszpitalnych. Dezynfekcja narzędzi medycznych, instrumentów oraz akcesoriów medycznych gwarantuje wysoki standard higieny i ogranicza niebezpieczeństwo zakażenia zarówno dla personelu, jak i dla pacjentów. W zależności od potrzeb placówki medycznej, można zastosować programy sterylizacji o różnej długości i dokładności. Bardzo często narzędzia są sterylizowane w opakowaniach, aby zmniejszyć ryzyko zabrudzenia w czasie przenoszenia z autoklawu do szuflady.
Medyczne sterylizatory parowe doskonale radzą sobie z odkażaniem narzędzi w opakowaniach. Para pod ciśnieniem, jak wspomnieliśmy, ma duże zdolności penetracyjne. Kilkanaście minut w komorze sterylizacyjnej wystarczy, aby pozbyć się groźnych drobnoustrojów, bakterii i wirusów.
W wielu procedurach medycznych, ze względu na ich krytyczny charakter, nie ma możliwości stosowania narzędzi wielorazowego użytku. Możliwe jest używanie tylko jednorazowych instrumentów. Z tego powodu gabinety, kliniki i szpitale mają problem z utylizacją niebezpiecznych biologicznie odpadów. Nieprzypadkowo zatem, w ostatnich latach zaobserwowano jeszcze jedno zastosowanie autoklawów, które wynika z potrzeb placówek medycznych.
Otóż sterylizatory parowe są używane do wstępnego odkażania odpadów szpitalnych, co może zmniejszyć ich zagrożenie dla środowiska. To metoda neutralizowania odpadów medycznych, która zyskuje szersze zastosowanie, ponieważ nie wymaga użycia chemii, a cały proces jest prosty i tani.
Sterylizator parowy kosmetyczny - branża kosmetyczna to kolejny poważny segment rynku, który wykorzystuje sterylizację parowo-ciśenieniową do utrzymania wysokich standardów higienicznych w gabinetach i salonach. Salony kosmetyczne używają autoklawów do sterylizacji narzędzi kosmetycznych, sprzętu i akcesoriów wielokrotnego użytku, zanim zostaną one użyte do obsługi kolejnej klientki. Dla salonów urody to bardzo ważne ponieważ pomaga zapobiegać rozprzestrzenianiu się infekcji. Większość narzędzi jest bowiem używana w kontakcie ze skórą, a na niej mogą znajdować się groźne patogeny.
Mały sterylizator parowy to technologiczna odpowiedź na zapotrzebowanie rynku gabinetów medycznych i kosmetycznych. Pierwotnie autoklawy były urządzeniami dużymi, a ich ustawienie było możliwe tylko w specjalnie do tego przystosowanych pomieszczeniach. Obecnie autoklawy parowe to kompaktowe urządzenia o niewielkich gabarytach, pozwalających ustawić je nawet na blacie w gabinecie. Mimo tych tendencji, sterylizatory parowe wciąż oferują przyzwoitą pojemność do sterylizacji - od 8 litrów, przez 12, 18 do 22 litrów.
Sterylizator parowy powinien znaleźć się w każdej placówce medycznej, laboratorium, a także w innych miejscach, gdzie konieczne jest odkażanie narzędzi wielokrotnego użytku, jak np. salony kosmetyczne czy salony tatuażu. Przy odpowiedniej eksploatacji autoklawy mogą służyć przez wiele lat. Znane są przypadki urządzeń działających przez nawet 20 lat.
Najlepszym rozwiązaniem jest zakupienie nowego sprzętu z gwarancją, ale w niektórych sytuacjach można rozważyć również zakup urządzenia fabrycznie odnowionego. W przypadku autoklawów trzeba poczynić wydatek początkowy, jednak wydajność i sprawność energetyczna, szybko rekompensuje poniesione koszty. Sterylizatory parowe, w których można odkazić nawet większe ilości narzędzi, obniżają koszty zakupu nowych jednorazowych instrumentów, ich utylizacji i usprawniają pracę. Mniejsze stałe wydatki przyczyniają się do dodatniego bilansu.
Podczas eksploatacji autoklawu należy pamiętać o wskazówkach producenta i stosować tylko rekomendowane materiały i akcesoria. Każdy autoklaw ma wbudowany zbiornik na wodą i powinno się stosować tylko wodę destylowaną, aby zapobiec zatykaniu się instalacji ciśnieniowej. Równie ważne jest oczyszczenie narzędzi z resztek materii organicznej przed rozpoczęciem sterylizacji. Jest to warunek konieczny skutecznego odkażania.
Sterylizatory parowe można testować pod kątem efektywności w czasie sterylizacji oraz przeprowadzać testy niezależnie od odkażania. Istnieje kilka metod kontrolowania skuteczności sterylizacji. Do dyspozycji są testery biologiczne oraz wskaźniki chemiczne, które pozwalają monitorować temperaturę oraz sprawdzić efekt sterylizacji. W testach biologicznych stosuje się wysokoodporne zarodniki bakterii.
Natomiast testy chemiczne to wskaźniki wrażliwe na temperaturę. Testery wieloparametrowe potrafią jednocześnie badać czas, temperaturę i penetrację pary wodnej. Niektóre sterylizatory parowe są już oferowane z zestawem testów Bowie & Dick, które pozwalają ocenić, czy para wodna dociera skutecznie do drobnoustrojów, w tym zastrzeżeniem, że w teście jest stosowana specjalna substancja testowa.
Sterylizatory parowe to wyposażenie, które nie tylko podnosi prestiż każdego gabinetu medycznego i kosmetycznego. To również bezpieczeństwo dla personelu, pacjentów i klientów.
